Roraima – góra stołowa na trójstyku granic

Roraima (2810 m n.p.m.) to góra niesamowita, owiana wieloma legendami. Mieszkańcy tamtych terenów – Indianie Pemón – nazywają ją „tepui”, co znaczy „dom bogów”. Podania mówią, że góra to tak naprawdę ścięty pień olbrzymiego drzewa. Skąd jednak wzięły się te wierzenia i dlaczego jest to góra niezwykła?

Wszelkie legendy związane z Roraimą są ściśle związane z kształtem góry, ponieważ posiada ona wierzchołek przypominający stół. Wyobraźcie to sobie! Stół o powierzchni ponad 30 km2! Czy też zastanawiacie się, ile czasu potrzeba, aby obejść cały szczyt? 🙂

Góra, ze względu na wysokie na kilkaset metrów ściany, jest widoczna niemal z każdego miejsca w okolicy. Mimo to, strome, skaliste zbocza, skutecznie odstraszają większość turystów od eksplorowania okolicy na własną rękę.

Na szczycie znajduje się trójstyk granic: Wenezueli, Gujany i Brazylii. Zdecydowana większość szczytu (aż 80%!) należy do Wenezueli. Roraima leży w paśmie gór Pacaraima na Wyżynie Gujańskiej. Znajduje się ona na obszarze Parku Narodowego Canaima, który obejmuje swoim zasięgiem także płaskowyż oraz kilka innych gór stołowych. To także tutaj znajduje się najwyższy wodospad świata – Salto Angel.

Jak powstała Roraima?

Roraima jest jedną z kilkudziesięciu gór stołowych w okolicy. Ale co to znaczy i skąd ten kształt? W końcu nie często widuje się tak dziwne góry, prawda?

Rzadko spotykany kształt góry działał na wyobraźnię wielu osób, w tym Arthura Conana Doyle’a, który w swojej powieści: „Zaginiony Świat” opisał losy ludzi, którzy trafili na tak odizolowany od reszty świata płaskowyż, że do czasów współczesnych przetrwały tam dinozaury.

Cóż, dinozaury jednak nie przetrwały, ale mimo to, jak powstała Roraima, nie jest do końca jasne.

Na pewno wiadomo, że jest to jeden z najstarszych obszarów na kuli ziemskiej. Większość naukowców zgadza się także, że góra była formowana na dnie oceanu. Dlatego też zbudowana jest głównie z piaskowców oraz kwarcytów, z niewielkimi domieszkami łupków i tufów wulkanicznych. Nie do końca wiadomo jednak, co działo się potem.

Najbardziej prawdopodobne jest, że Roraima od góry zbudowana jest z twardej, odpornej na erozję warstwy. Poniżej natomiast znajdują się warstwy mniej odporne. Bardziej wytrzymała warstwa chroni pozostałe przed erozją, ale tylko na takim obszarze na jakim sama występuje. Tam gdzie jej zasięg się kończy, słabsze skały zostały zerodowane, w wyniku czego powstały strome urwiska, przypominające klify.

Druga, mniej prawdopodobna teoria, mówi, że na początku Roraima miała bardziej „kopulasty” kształt, taki jak normalne góry. Założono, że szczyt utworzony był ze skał bardziej podatnych na erozję, w wyniku której, po wielu latach warstwa ta zniknęła całkowicie. Do naszych czasów ostała się tylko warstwa twarda, bardziej wytrzymała. Jej ułożenie było poziome, stąd też kształt góry.

Która koncepcja jest bardziej prawdopodobna? Moim zdaniem pierwsza.

Skąd biorą się wątpliwości? Przede wszystkim z bardzo skomplikowanej budowy geologicznej. Warstwy piaskowców mają bardzo duże zasięgi, ale są także rozczłonkowane i nie tworzą jednej, zwartej warstwy. Ponadto są one podzielone pomiędzy obszar aż 5 państw, co dodatkowo utrudnia prowadzenie badań. Nie ułatwiają tego także rosnące tu lasy równikowe, które jeszcze bardziej utrudniają dostęp i czynią go bardzo kosztownym i trudnym logistycznie.

Warunki przyrodnicze na Roraimie

Płaski szczyt jest wyniesiony kilkaset metrów nad powierzchnię pobliskich terenów, a zbocza w większości są stromymi ścianami przypominającymi klify. Wszystko to sprawiło, że środowisko przyrodnicze na Roraimie jest jedyne w swoim rodzaju. Inne gatunki miały bardzo utrudniony dostęp do tego miejsca. Szacuje się, że aż 65% gatunków flory to endemity, czyli gatunki, które nie występują nigdzie indziej na świecie. Jest to zrozumiałe, jeśli weźmiemy pod uwagę jak bardzo odizolowany od reszty wyżyny jest szczyt Roraimy.

Jak już wspominałam, Roraima to głównie kwarcyty i piaskowce. Skały te charakteryzują się małą zawartością minerałów, przez co także gleba na wierzchołku jest bardzo uboga w składniki odżywcze potrzebne roślinom. Dodatkowo występuje tam duże stężenie glinu, co jest kolejnym utrudnieniem dla tamtejszej flory.

Pogoda na Roraimie jest bardzo zmienna. Średnie temperatury powietrza wynoszą 10-15 stopni. Tutejszy klimat oraz wysokość nad poziomem morza sprawiają, że sumy opadów są tutaj bardzo duże, a deszcz pada w zasadzie codziennie. Tak wysoka wilgotność, a także ubogie gleby uniemożliwiające rozwój bogatszej florze sprawiają, że szczyt Roraimy porośnięty jest w dużej części przez glony, mchy i niskie rośliny. Większość wierzchołka jest w całości pokryta glonami, które nadają skałom czarne zabarwienie.

Czy na Roraimę można wejść?

Pewnie po przeczytaniu tego wszystkiego myślicie już sobie, że skoro ta cała góra jest taka niezwykła, rzadka i w ogóle, to pewnie jest jakimś ścisłym rezerwatem, do którego nie ma wstępu.

A tu niespodzianka, szczyt Roraimy jest dostępny dla turystów!

Nie jest to co prawda łatwe przedsięwzięcie, gdyż wejście możliwe jest tylko z lokalnym przewodnikiem. Na wycieczkę trzeba zarezerwować sobie 5-6 dni. Zabiera się ze sobą cały sprzęt campingowy i jedzenie na całą wyprawę. Także plecak trochę waży 😉 Dla mniej doświadczonych górołazów jest jednak możliwość transportu bagażu. A dla bogatych jest nawet opcja dostania się na Roraimę helikopterem!

Co roku Roraimę odwiedza kilka tysięcy turystów. W zdecydowanej większości idą oni trasą prowadzącą z Wenezueli. Istnieją także trasy rozpoczynające się w Gujanie oraz Brazylii, ale są znacznie trudniejsze i nie poleca się ich dla przeciętnego turysty.

Wraz ze wzrostem popularności szczytu, wprowadza się także dodatkowe zasady dla przybywających turystów. Powszechne stało się ważenie śmieci po zejściu z góry, aby sprawdzić, czy aby na pewno wszyscy turyści znieśli ze sobą swoje ślady. Obowiązek ten dotyczy także odchodów. Obowiązuje także całkowity zakaz zabierania jakichkolwiek kamieni, roślin itp. znajdujących się na górze. Mimo to, środowisko przyrodnicze zaczyna coraz bardziej odczuwać obecność człowieka.

Wpis ten jest pierwszy z cyklu Geociekawostek.

Jeśli interesują Cię inne tego typu wpisy, zachęcam do polubienia fanpaga, tak aby żaden Cię nie ominął 🙂

Bibliografia:

• Orestes J., Santos S., Potter P., Reis N., Hartmann L., Fletcher I., McNaughton N. „Age, source, and regional stratigraphy of the Roraima Supergroup andRoraima-like outliers in northern South America based onU-Pb geochronology”, Geological Society of America Bulletin, marzec, 2003.
• Kaštovský J., Fucíková K., Hauer T., Bohunická M. „Microvegetation on the top of Mt. Roraima, Venezuela” , Journal of the Czech Phycological Society, marzec, 2011.
• S.R. Gradstein and J. Florschütz-de Waard, „RESULTS OF A BOTANICAL EXPEDITION TO MOUNTRORAIMA, GUYANA. I. BRYOPHYTES” , Tropical Bryology 1: 25-54, 1989.
• Reis N., Nadeau S., Fraga L., Betiollo L., Faraco M., Reece J., Lachhman D., Ault R.,”Stratigraphy of the Roraima Supergroup along the Brazil‑Guyana border in the Guiana shield, Northern Amazonian Craton – results of the Brazil‑Guyana Geology and Geodiversity Mapping Project”, Brazilian Journal of Geology, 47(1): 43‑57, marzec, 2017.